Ik richt me even tot de mensen met jonge kinderen in huis. Kinderen die graag Roblox spelen, LEGO mannetjes de duvel aandoen en vooral naar allerlei kinderprogramma’s willen kijken.
Zelf heb ik een dochter die maar wat graag op youtube (mits begeleiding) naar allerlei filmpjes op zoek gaat, maar evenzeer zich kan vermaken met een korte episode van een of andere blitse Netflix-serie of een aflevering uit het archief van Disney (aka: “The evil empire”). Een podcast die ik speciaal voor haar maakte heeft ze ook graag, maar het moet niet altijd educatief verantwoord zijn. Wat ontspanning moet er zijn, ik ben de tijd niet vergeten dat ik zelf zo jong was, en naar ongelofelijke troep (en horrorfilms) keek op TV. (iedereen heeft andere soorten ouders I guess).
Vlaams
Wat me echter opvalt is het Nederlands uit Nederland dat in vele (om niet te zeggen alle) programma’s gebezigd wordt door de karakters.
Nederlands uit België (ik zal het voor het gemak “Vlaams” noemen hier) wordt in slechts een zeer klein percentage van de gevallen gebruikt om zaken te overdubben. Wat je meestal krijgt zijn dezelfde stemmetjes die in het Nederlands (uit Nederland) praten. Met de nodige nuances wel, maar het is niet echt geschikt voor kinderen die nog in volle taalontwikkeling zijn vind ik zelf.
Voor ik door ga, ik ben géén Flamingant, dus ik stoor me totaal niet aan gemixte taal op zich. Ik spreek zelf Engels en Nederlands door elkaar vooral op’t werk, en lees ongeveer altijd Engelstalige boeken. Wanneer ik een film kan bekijken zonder ondertitels, is dat prima, en ik luister naar meer dan 40 podcasts, allemaal in het Engels.
Ik ben dus niet niet het soort halvegare die wanneer hij in Brussel rondwandelt, zichzelf hopeloos belachelijk maakt door in een winkel tegen een nietsvermoedende Franstalige medewerker te roepen “Sprèèkt Vlààms!”, met wat spuug in de mondhoeken.
Taal moet leven, en ik ben vrij tolerant daarover, een dt-fout kan me ook weinig schelen, zolang je verstaanbaar bent, beleefd en geen achterlijk woordgebruik gaat opdringen aan anderen, is’t al lang goed. Er zijn andere problemen in de wereld.
Taaltollerantie
Er zijn echter ook grenzen aan deze taaltolerantie, zeker wanneer je kind geconfronteerd wordt met verregaande luiheid, laksheid en culturele roofbouw tijdens de uurtjes waarin ze ontspannen naar iets wil zitten kijken.
Mijn, en uw kind, krijgen op deze manier een hoop rommel binnen die in hun taalgebruik binnensijpelt en meer en meer geforceerd wordt tot een soort “eenheid” die men lijkt te willen bereiken tussen de twee taal- en cultuurhelften in deze streek. Soms vermoed ik dat ergens een paar media-bonzen en politici hebben besloten dat Nederland maar wat groter moet worden, en de Vlaamse, Belgische, Nederlandse, Friesche en Nederdietse taalgebieden maar allemaal terug bij elkaar geklutst moeten worden als een smoske met kaas en hesp.
De belangen zijn hier uiteraard puur economisch/politiek, opdat je dan goedkoper, sneller en vooral eenvoudiger voor het “Nederlandstalige gebied” een film, boek, Tv-programma of wat dan ook uit te brengen.
Dat er bij de bevolking niemand, maar dan ook niemand, zit op te wachten, negeert men fijntjes. Niet alleen vanuit grote Amerikaanse bedrijven, maar evenzeer vanuit de Belgische, Vlaamse en Nederlandse politiek.
En zo zit je opgescheept met de meest irritante schepsels die de meest irritante Utrechtse, Rotterdamse en Haagse ROTtaal bij je in de huiskamer binnenbrengen.
Ik heb zelf geen TV dan nog, gelukkig, anders kreeg ik er achterlijke “verslejtsterjs” of “teashuhrs” er bovenop ook, en dat kan ik echt niet aan zonder dat toestel stampen te geven. De troela’s, flurken, of wat we in Antwerpen “jammenkloetes” noemen, zijn op zich al aanwezig genoeg op sociale media, op de radio die op staat in de vlakbijgelegen supermarkt en de gesprekken van Tv-zombies om me heen. Hou het bij.
De andere troep, blijft echter wèl binnenstromen; via Youtube, Disney+, Netflix en zelfs via VTM kazoom of hoe het onding ook mag noemen (hoewel de blootstelling aan dit gif ons sinds de corona-crisis bespaard gebleven, omdat het op stond bij mensen waar je dan op bezoek ging).
(Zwijg ook over Nikelodeon, wat ongeveer de kankerpoliep op de kont van het hele kinderprogramma gebeuren moet zijn).
Wist u trouwens, dat bij TV-diensten zeer vaak de vraag binnenkomt van ouders om deze zenders uit het gamma te halen? Ik heb mensen horen smeken om dat er af te halen ooit, ze wilden er zelfs voor bij betalen om hun kinderen te vrijwaren van dit ethergif.
Squads and Factories
Ik heb me dan ook even verdiept in de wondere (en vaak verwarrend deprimerende) wereld van de kinderprogramma’s en hun Hollandse overdubbing.
Laat ons beginnen bij Netflix, waar kinderen bij voorbeeld worden geconfronteerd met het epos “Odd Squad”, waar griezelig uitziende kind-acteurs een soort CIA-setting naspelen en wiskundige inter-dimensionele vraagstukken oplossen. Het ding is nog educatief ook,… wanneer je voorbij de misdadig Hollandse spraakverwarring kijkt en de beroerte opwekkende bokkesprongen van de dialogen.
Naast het feit dat al die kinderen er dan ook nog eens uitzien alsof ze net een paar lijnen coke hebben gesnoven en wie er ook de ongelukkige taak had tot hun voogd te zijn aangewezen, te hebben uitgekafferd voor vuile hoer in de back-stage, worden hun prachtige conversaties ook dus overdubd door een reeks Nederlandse stemmetjes (Nederlands, als in Hollands). Vaak ontwaar ik een Rotterdams of Haags accent, en soms lijkt het alsof dit programma gemaakt is om ouders van Belgische kinderen de kast op te jagen (gelukt!).
“Je wejt tochghg wadik net shei, je shoundcheck ish” (Je weet toch wat ik net zei, … je sound-check ish… *gebaar*)
of
“Shekehr wheite”
De dialogen, eindigen ook steeds met een hoog gegil, wanneer er een pointe moet gemaakt worden. Waarna de “slechte” personages opduiken. Deze spreken steevast hetzelfde taaltje, met een extra onhebbelijk spraakgebrek er bovenop (ge spreekt al Hollands, er is geen nood aan dat schepje er bovenop doen, echt niet).
Waarschijnlijk lijkt het Nederlandse (als in: Nederland) kindjes heel normaal dat niemand op een normale manier een consonant kan uitspreken.
De “z” (fonetisch: z ) en de “g” (fonetisch: ɣ ) zijn niet echt hun sterkste kant, om het zacht uit te drukken.
Soms lijkt het alsof je de stem-acteurs een Napoleon-bol hebben ingeslikt en deze in hun keel is blijven steken.
Een ander programma waar jonge kinderen aan verslaafd geraken, speelt zich af in een speelgoedfabriek. Een reeks creatieve geesten vinden er nieuw speelgoed uit, en nemen vooral poses in om er cool uit te zien, en in sommige gevallen om hun brede heupen, borsten en kont in beeld te krijgen, ongetwijfeld om hun verdere zang- of instagramcarrière alvast wat kracht bij te zetten.
Dit ding, “Some assembly required” gaat ook gebukt onder het overtollige gebruik van korte stukken lachband. De acteurs zijn dan allemaal wel duidelijk wat ouderd dan bij odd squad, wat het een paar percenten meer genietbaar maakt voor ouders.
Je krijgt door de snelheid van hun zeer korte punchline, punchline punchline conversaties, een zekere kadans. Een die die je ook vaak in miserabele comedy mee krijgt.
Blablabla, *lachband* blablabla terug komt-tekst: *lachband*.
Dezelfde crew van stem-acteurs heeft dit programma ingesproken denk ik, want ze klinken even Haags dan de rest, al moet ik zeggen dat men extra moeite heeft gedaan om de teksten nog sneller af te rammelen (ze stonden waarschijnlijk onder tijdsdruk voor ze terug moesten naar de repetities van hun gemeentelijk theater, of hun shift bij Starbucks begon).
Een derde en laatste voorbeeld zijn de vele cartoons (en vraag me de namen, niet, ik onthoud dat soort zaken echt niet), waar er zeer veel wordt ingesproken met totaal plat hollandse stemmetjes. Zaken als Brandweerman Sam, Paw Patrol en weet ik veel wat nog allemaal, lijken vaak ingesproken door mensen die zijn weggelopen uit een film van Dick Maas, …
“Kajkes Johnny, wattehgijle waajfe?”
Dat soort stijl dus, maar dan met andere teksten.
Het Flodder-effect is nooit veraf eerlijk gezegd (heerlijke films trouwens, ik wil totaal niet zeggen dat zulke stijl slecht is, maar alles heeft z’n plaats, … )
Stemmen bij de vleet?
Wat me nog het ergste stoort is niet de taal, maar de stem-acteurs die gebruikt worden. Ik grap uiteraard dat deze mensen dit maar snel-snel doen, ze zijn ongetwijfeld professioneel. Maar er moeten er toch meer zijn dan die paar mensen die ze al deze troep laten inspreken? En waarom allemaal in het Hollands?! Voor de Belgische markt kan het toch anders? Niet?
Ik begrijp ook niet dat in een regio Vlaanderen, waar bepaalde politici er prat op gaan om alles zo Vlaams dit en Vlaams dat mogelijk te willen, er nul komma nul reactie komt op deze taalvervlakking, en culturele roofbouw.
Moest het in bepaalde andere talen gebeuren, stonden ze waarschijnlijk op hun achterste poten te scanderen dat het een schande was.
Helaas, reageert men niet. Er zijn geen normen opgelegd aan deze Amerikaanse firma’s en zelfs lokale zenders als VTM (die onrechtstreeks via DPG media in een Nederlandse groep zitten) doen lustig mee. Als “Vlaamse” zender schamen ze zich niet om in’t plat Rotterdams overdubde rommel op hun kanaal te smijten voor de kindjes.
Je kan toch perfect met de aanwezige technologie een onderverdeling maken, of laat de keuze aan de mensen zelf, of ze iets in Nederlands Nederlands willen horen, of in het Belgisch Nederlands, Engels, Frans of Waals, of whatever….
Je kan natuurlijk niet voor elke Tv-serie of film op Netflix bekende top-acteurs en comedians inhuren. Uiteraard kost dit te veel geld en is dit moeilijk te organiseren, buiten voor enkele kaskrakers van films.
Al zijn er in de culturele sector, toch zèker Belgische, of Vlaamse acteurs die Vlaams kunnen inspreken?
Er zijn in België in elk dorp wel twee toneelgezelschappen en improvisatiegroepen. Tussen al die mensen moeten er toch zitten die de kwaliteit kunnen leveren om zulke zaken in te spreken?
Deze vooral Amerikaanse bedrijven, waar vaak 7 miljard wordt geïnvesteerd in “nieuwe content” per jaar, gaan er prat op om overal aanwezig te willen zijn, liefst in de streektaal. Ze produceren ook aangepaste programma’s die ze vaak met lokale acteurs maken, zoals in Indië en Frankrijk.
Wanneer het op kinderprogramma’s aan komt echter, komt het niet zo nauw.
Net tijdens de belangrijke taalontwikkeling van een jong kind, gaat men mensen opzadelen met slordige, onhebbelijke taal, die vooral de hunne niet is! Ouders hebben ook niet altijd de tijd om àlles te zitten filteren en uitzoeken ook. En zelfs al breng je een alternatief, zoals een boek voorlezen, dan nog wordt je geconfronteerd met datzelfde tussentaaltje of Nederlands-Nederlands.
Van de vele boeken die ik voorlas aan m’n dochter, heb ik letterlijk IEDERE keer on-the-fly het hollands als “goh, dan gaan we’m smeren”
of “poepie laten ruiken” moeten vertalen naar iets normaals uit onze taal.
Da’s geen probleem wanneer je zelfs een klein beetje ad rem bent, en de taal machtig bent.
Da’s anders wanneer je niet beter weet, van een ander land komt en je kind in het Nederlands denkt voor te lezen, en dan af komt met zaken als:
“Heja Gozers” “Gaat het een beetje lekker met al jullie geleer?” (pagina 75 van “Ellende met de Egyptenaren, Julius Zebra)
(Ja, maar een Nederlandse en Vlaamse versie van dat boek zou te veel geld kosten… ) is dan meestal de redenering. Hoewel je perfect een stuk van je gamma in’t Vlaams kan uitgeven en een ander niet. Een heel populair boek is nochtans zo vertaald in vele talen om heel de wereld rond te gaan, maar voor Nederland / België kan het allemaal opeens niet? I don’t buy it.
Da’s niet erg allemaal op zich,… ‘t is maar een kinderboek, ‘t is maar een kinder-cartoon, ‘t is maar een kinderprogramma…
Wanneer je al die zaken optelt, is er bijna geen ontsnappen meer aan de actieve verhollandsing in ons land. En dat komt puur door enkele media-concerns die de Belgische zaken hebben mogen overnemen, overkopen of gekregen hebben, waar onze politici bij stonden.
Dit gaat over cultuur, taal. Niet over nationalisme, of wat dan ook. Ik wil gewoon in m’n streek een boek, tv-show of wat dan ook kunnen bekijken of lezen met m’n kind zonder een andere taal opgedrongen te krijgen.
Kleine kinderen kunnen “Seujfe” of “muischesj” hoeven ze niet op die manier aangeleerd te krijgen in een land waar men “Zeven” en “hagelslag” zegt.
En ja, uiteraard kan ja altijd kleine taalverschillen absorberen, wie is er in Vlaanderen niet opgegroeid met af en toe Bassie & f’ing Adriaan te kijken, of de onvolprezen “Theo en Thea” die niet bepaald toonbeelden waren van correct Vlaams. Dat was toen een uitzondering, een te onderscheiden programma van de rest. Da’s op zich ook OK, om dat verschil ook te leren onderscheiden en mee te nemen.
M’n dochter kan intussen ook perfect plat Hollandse zaken nadoen (hilarisch op zich) vermits er langst de ouders ook genoeg duiding komt.
Er zijn echter een enorm aantal kinderen bij wie die duiding er niet is, en die in Vlaanderen gewoon Hollands beginnen praten.
“Waajr is me puhpier?”
Ongetwijfeld heeft een bedrijf als Netflix, Disney, Amazon ook.
Geld genoeg om dit te laten inlezen. De organisatie hoeft zelfs niet zo moeilijk te zijn, er zijn professionele stemmen te over, theater acteurs, zangers en zangeressen en mensen die voor bedrijven zaken inspreken, maar evenzeer mensen die in kindertoneel bezig zijn en of poppentheater. Ik ben zeker dat je gemakkelijk een groep mensen bij elkaar krijgt om dit in te spreken in eender welke taal.
Men doet dit echter niet, en laat het plat Hollands gewoon doorgaan op al die series.
Of het nu Disney+ is, of VTM kinderprogrammatie, we krijgen steeds dezelfde Hollandse “sh” uitspraken, de compleet belachelijke accentjes en de andere woordenschat er bovenop.
In een tijd waar we alle moeite doen om kinderen van buitenlandse origine te laten integreren, kinderen die vaak thuis niet veel Nederlands horen praten zelfs, gaan we toch niet gewoon naar plat Hollands luisteren op kinderprogramma’s?
Hou dat voor de Nederlandse markt graag, maar laat ons in België de moeite doen om zulke bedrijven op z’n minst aan te sporen om het anders aan te pakken.
Intussen worden we overspoeld door programma’s die soms te lijken zijn ingesproken door de familie Flodder, of de bewoners opgevoerd in het programma “Probleemwijken: Woensel” (eentje voor de kenners :).
Voor ik het vergeet: youtubers als “Enzo Knol” mogen ze voor mijn part al helemaal naar de maan schieten, liefst enkele reis. Niet omwille van hun Hollands taalgebruik (‘t is nu eenmaal voor de Nederlandse markt bedoeld, op youtube is dat onderscheid meer open en vrijere keuze, maar gewoon omdat hij zo over-the-top enthousiast doet over àlles. Hij legt de nadruk op elke stap die hij zet en entertaint kindjes van zeer jonge leeftijd hiermee, door ze “bored” te maken al op hun 6 jaar, omdat ALLES “fan-tas-tisch, dit is SHOOO COOOL, oh dit is Suuupergràààf”. … ) Op de duur krijgt je kind de indruk dat hij een spannend leven leidt online (in roblox of whatever kul hij doet) en dat al de rest maar saai is, tenzij er iemand naast staat te gillen dat het “SHOOO enorm graaf” is. Moge hij voor eeuwig in z’n games opgelsloten worden, gedoemd om naar z’n eigen over-the-top stemmetje te luisteren; https://youtu.be/B2xfDWnZT-w en liefst met z’n vriendje https://youtu.be/paqMa28DDMk?t=312. (ieder z’n ding, maar bij youtube heb ik tenminste nog een beetje de mogenlijkheid om deze troep uit de handen van m’n kind te houden…) Tiktok is al helemaal de hel.
Het toeval wil, dat men Nederland er zich ook vaker en vaker aan begint te storen aan Vlamingen :) tenminste wanneer we op hun oppervlakkige entertainment-pers mogen afgaan (en dat mogen we). Vooral Vlaamse acteurs die met de woorden “ge” en “waart” in hùn baggerprogramma’s opduiken
… dit smakelijke artikel is daar een mooi (en hilarisch) voorbeeld van.
oproep
Ik roep dan ook mensen op, zonder politieke zever te verkopen, om alle politici in België van deze ogenschijnlijk onbeduidende problematiek op de hoogte te stellen.
Waar men destijds de verfransing zo verketterde, heeft men nu totaal geen oog voor de verHollandsing aan Vlaamse kant en de verVlaamsing aan Nederlandse kant.
Daar zit volgens mij een strategie achter, een bewuste politiek die ergens werd bedacht, en een paar mensen heel goed uit lijkt te komen.
Ik spuw er alvast op. Ik wil m’n kind niet horen zeggen “aj wihl nit eppen”
deadeyes
